Al ruim 23 jaar lang woon ik in de Achterhoek. Nooit was ik er geweest. Ik begon me te voelen als een Amsterdammer die nog nooit bij Ajax was geweest. Als een Fransman die nog nooit bij de Tour langs de kant had gestaan. Als een Brabander die Guus Meeuwis nog nooit had zien spelen. Daarom ging de knoop door. Dit jaar wilde ik er bij zijn. In 2011 zou ik mijn debuut meemaken. Zo kon het gebeuren dat ik deze zondag doorbracht op de Zwarte Cross.
De Zwarte Cross begint voor mij met een klein maar fijn informatieboekje. Op de middelste pagina’s vind ik een plattegrond. Geen overbodige luxe op een festival dat qua oppervlakte in de buurt komt van mijn eigen dorp. Verder staat het boekje vol met veel zinnige en vooral onzinnige (Tip voor de heren: doe eens drie condooms om. Dan blijft de middelste schoon!) informatie. Op de achterkant tref ik een stelling aan die eigenlijk alles wat ik vandaag ga zien perfect samenvat en verklaart. ‘Op de Zwarte Cross laten duizenden gelijkgestemden uit alle windstreken de zorgen van heden en morgen achter zich.’
Nadat ik niet alleen crossmotoren maar ook voertuigen die heel in de verte nog op een crossmotor lijken en daarnaast complete woonwagens, brandweerauto’s en praalwagens over het circuit heb zien komen, besluit ik om het crossterrein te verlaten. Met mijn plattegrondje in de hand baan ik me een weg naar het hoofdpodium. Over het feit dat je overal op het immense terrein verschrikkelijk veel mensen tegenkomt, verbaas ik me al niet meer. Ik passeer een man met twee volle trays bier in zijn handen. Hij zoekt zijn vrienden. Zijn shirt vertelt me dat hij nog niet naar huis gaat.
Rowwen Heze speelt op het hoofdpodium. Geen toeval. Mijn klein maar fijne boekje leerde mij zojuist dat het optreden van de Limburgse band om half vier zou beginnen. Ik neem plaats in de buurt van het podium. Naast mij staat een groep jongens voor wie het zonder enige twijfel wel puur toeval is dat ze hier op dit moment terecht zijn gekomen. Hun broeken zien eruit alsof ze zojuist uit de klei zijn getrokken. Hun shirts – voor zover ze die nog aan hebben – tonen teksten als ‘harder’ en ‘ik mag niet rijden want ik moet nog drinken’.
Drinken is reeds in grote mate gebeurd. Inmiddels is er voor de jongens een nieuw hoofdstuk aangebroken. Radio 3FM zendt uit vanaf het hoofdpodium en meldt dat er plastic bekertjes met inhoud in het rond vliegen. Niemand die er moeilijk over doet. Als Rowwen Heze hun nummer Auto, Vliegtuug instart, grijpen de jongens het moment aan om languit in de modder te gaan liggen. Even later heeft zich in de menigte een cirkel gevormd. Deze cirkel is de arena van de groep van zo’n tien jongens waarin alles geoorloofd is. Een blond meisje dat nietsvermoedend de cirkel doorkruist, weet niet wat haar overkomt. Ze lacht erom.
Als de klanken van Limburg het podium hebben verlaten en het bier besteld is, vervolg ik mijn ontdekkingsreis. De bizar hoge kermisattracties laat ik links liggen. Na een heerlijk ‘broodje Jos’ kom ik terecht bij het hoefijzerspel. Kinderen vinden hier groot vermaak door te proberen om een hoefijzer om een paal te gooien. Toekijkende feestvierders van hogere leeftijd maken er een sport van om te ontdekken wat het meisje dat de hoefijzers opraapt onder haar rokje aan heeft. De speaker van het hoefijzerspel geeft de mannen groot gelijk. Een zwartleren string, zo luidt de conclusie.
Gelijkgestemden uit alle windstreken die de zorgen van heden en morgen achter zich laten. Mijn debuut heeft me geleerd dat er mensen zijn die na de Zwarte Cross in een zwart gat vallen. Zij zijn niet zomaar bezoekers. Zij leven voor dit festival. Zij zijn de Zwarte Cross. Zij vieren feest met veel bier, hier en daar flink lomp maar vooral met heel veel gezelligheid. 70000 gelijkgestemden die een enorm feest vieren zonder dat er één politieagent in de buurt is. Dat kan toch alleen in de Achterhoek? Ik val morgen niet in een zwart gat. Maar ik vond het prachtig dat ik er een zondagmiddag bij mocht zijn!
Dit verhaal verscheen eerder op Hyves op 17 juli 2011.
Luuk Stam 